Einde van de grijze lijst per 1 juni 2016

Conservatoir beslag

Een schuldeiser die een onbetaalde vordering heeft op een schuldenaar – of die pretendeert een dergelijke vordering te hebben – zal zich pas op het vermogen van de schuldenaar kunnen verhalen als er een rechtelijke uitspraak is gewezen, oftewel “een titel” is verleend. De schuldeiser zal voordat hij een procedure begint zekerheid willen hebben dat de schuldenaar ook daadwerkelijk verhaal biedt voor het geval hij een titel behaalt. Daarnaast zal de schuldeiser de vermogensbestanddelen van de schuldeiser willen bevriezen zodat deze zich gedurende de procedure niet aan zijn verhaal onttrekken. Hiervoor kan de schuldeiser conservatoir – of te wel bewarend – beslag laten leggen onder de schuldenaar.

Beslagverlof

Om conservatoir beslag te laten leggen door een deurwaarder zal de schuldeiser eerst verlof moeten krijgen van de voorzieningenrechter. Dit doet men door een verzoekschrift in te dienen waarin de vordering op de schuldenaar uiteen wordt gezet evenals welke objecten de schuldeiser wil beslaan. De voorzieningenrechter zal het verzoekschrift summierlijk toetsen en zal daarop ex parte beslissen, dus zonder het toepassen van hoor en wederhoor. Alhoewel de voorzieningenrechter de mogelijkheid heeft om bij het geven van beslagverlof te bepalen dat de schuldeiser zekerheid moet stellen voor de schade die de schuldenaar lijdt ten gevolge van het beslag, gebeurt dit in de praktijk vrij zelden. In vele andere Europese landen wordt wél altijd zekerheid geëist van de beslaglegger voor eventuele schade alvorens verlof wordt verleend. Door de summiere toetsing van de rechter en het gebrek aan zekerheid bij schade wordt Nederland gezien als een land waar heel eenvoudig – en tegen lage kosten – beslag kan worden gelegd.

Grijze lijst

De partij die verwacht te worden beslagen kan zich bij bepaalde rechtbanken nog enigszins wapenen door de rechtbank (bij voorbaat) te verzoeken om te worden gehoord alvorens verlof wordt verleend. Deze lijst met partijen die willen worden gehoord wordt ook wel de “grijze lijst” genoemd. Bij opname op de grijze lijst garandeert de rechtbank expliciet niet dat partijen ook daadwerkelijk worden gehoord, maar bij twijfel over de deugdelijkheid van de vordering zal de voorzieningenrechter over gaan tot het horen van de schuldenaar. De voorzieningenrechter wijkt dan af van de reguliere ex parte procedure om de schuldenaar in de gelegenheid te stellen zich tegen het aankomende beslag te verweren.

Einde grijze lijst rechtbank Amsterdam

De rechtbank Amsterdam heeft aangeven relatief weinig “hits” te hebben als gevolg van de grijze lijst. Daarnaast leiden de verweren die door de schuldenaar worden opgeworpen volgens de rechtbank Amsterdam vaak niet tot een andere uitkomst dan dat beslagverlof wordt verleend. Zelf heb ik overigens met een dergelijk verweer bij het Gerechtshof Amsterdam zeer wel succes gehad en daarmee de vermeende schuldeiser het beslagverlof weten te onthouden.

Om aansluiting te vinden bij het beleid van andere rechtbanken, heeft de rechtbank Amsterdam er (helaas) dan ook voor gekozen de grijze lijst te beëindigen. Overigens wordt de mededeling van de rechtbank dat de schuldenaar zal worden gehoord niet zelden gebruikt om de beslagobjecten uit zicht van de schuldeiser te brengen. Wellicht zal dit ook hebben meegewogen in de overweging van de rechtbank Amsterdam.

Landelijke grijze lijst?

De rechtbank Noord-Holland (locatie Haarlem/Alkmaar) zal vanaf 1 juni 2016 nog de enige rechtbank zijn die een grijze lijst hanteert. Rechtbank Noord-Holland heeft aangegeven hier voorlopig nog mee door te gaan. Het valt overigens niet uit te sluiten dat met de introductie van het digitale (KEI) systeem bij de rechtbanken er op termijn een landelijke regeling komt inzake de grijze lijst. Helaas zullen tot die tijd de Amsterdamse beslagenen in spe het zonder grijze lijst moeten doen.